Jakie są najwcześniejsze objawy udaru? I czym jest test FAST

Udar mózgu to jedno z najpoważniejszych schorzeń, które mogą dotknąć układ nerwowy. Każdego roku udar dotyka miliony osób na całym świecie, a jego skutki są często długotrwałe i poważne, nierzadko prowadząc do trwałego kalectwa. Jednak wczesne rozpoznanie objawów udaru i szybka reakcja mogą znacznie zwiększyć szanse na pełne wyzdrowienie. Jakie są więc najwcześniejsze symptomy udaru i jak je rozpoznać?

Czym jest udar mózgu?

Udar to nagłe przerwanie lub poważne ograniczenie przepływu krwi do mózgu, co powoduje uszkodzenie tkanek mózgowych. Najczęściej wyróżnia się dwa typy udaru:

•udar niedokrwienny – spowodowany zablokowaniem naczynia krwionośnego,

•udar krwotoczny – wywołany pęknięciem naczynia krwionośnego i krwawieniem do mózgu.

Obie te sytuacje prowadzą do niedotlenienia mózgu, co może skutkować trwałym uszkodzeniem komórek. Dlatego czas odgrywa kluczową rolę – im szybciej pacjent otrzyma pomoc, tym mniejsze ryzyko powikłań.

Pierwsze objawy udaru – na co zwrócić uwagę?

Wczesne objawy udaru mogą różnić się w zależności od części mózgu, która została uszkodzona. Z tego powodu udar często wywołuje zróżnicowane objawy, które warto umieć rozpoznać. Oto najczęstsze z nich:

Nagła trudność w mówieniu lub rozumieniu

Jednym z najczęstszych objawów udaru jest nagła utrata zdolności mówienia lub rozumienia mowy. Osoba, która doświadcza udaru, może mieć trudności z wypowiadaniem słów, a jej mowa może stać się bełkotliwa lub niezrozumiała. Warto zapytać osobę, czy jest w stanie powtórzyć proste zdanie. Jeśli ma z tym problem, może to wskazywać na udar.

Asymetria twarzy – opadanie jednego kącika ust

Nagła asymetria twarzy, szczególnie opadanie jednego kącika ust, jest częstym symptomem udaru. Warto poprosić osobę, by się uśmiechnęła – jeśli jedna strona twarzy jest wyraźnie obniżona lub wygląda na „sparaliżowaną”, może to wskazywać na udar. Jest to efekt uszkodzenia mięśni twarzy i może pojawić się po jednej stronie ciała.

Osłabienie lub paraliż jednej strony ciała

Nagłe osłabienie lub drętwienie jednej strony ciała, szczególnie rąk i nóg, to kolejny typowy objaw udaru. Osoba może nie być w stanie unieść obu rąk jednocześnie na tę samą wysokość lub odczuwać nagłe uczucie ciężkości w jednej kończynie. To również efekt zaburzeń w pracy mózgu, który nie jest w stanie prawidłowo przesyłać sygnałów do uszkodzonej części ciała.

Inne symptomy towarzyszące

Poza najbardziej charakterystycznymi objawami, udar może wiązać się również z dodatkowymi sygnałami ostrzegawczymi, takimi jak:

•zawroty głowy i problemy z utrzymaniem równowagi – osoba może nagle stracić koordynację ruchową,

•silny, nagły ból głowy – ból ten może być wyjątkowo intensywny i niespotykany wcześniej,

•zaburzenia widzenia – udar może powodować nagłe pogorszenie widzenia lub chwilową utratę widzenia w jednym oku,

•nudności i wymioty – występują często, szczególnie w udarze krwotocznym.

Test FAST – szybka diagnoza w domu

Aby szybko rozpoznać udar, warto zapamiętać prostą metodę diagnostyczną, zwaną testem FAST, która pozwala szybko ocenić stan osoby podejrzewanej o udar.

•F (Face) – twarz: poproś osobę, aby się uśmiechnęła. Zwróć uwagę, czy jeden kącik ust nie opada.

•A (Arms) – ramiona: poproś, aby uniosła obie ręce do góry. Jeśli jedna ręka opada lub jest słabsza, może to być objaw udaru.

•S (Speech) – mowa: zapytaj osobę o jej imię lub poproś o powtórzenie prostego zdania. Jeśli ma trudności z mówieniem lub mówi bełkotliwie, istnieje ryzyko udaru.

•T (Time) – czas: jeśli zauważysz którykolwiek z tych objawów, natychmiast zadzwoń po pomoc medyczną.

Jak postępować w przypadku wystąpienia objawów?

Jeśli u siebie lub u kogoś w otoczeniu zauważysz objawy sugerujące udar, niezwłocznie zadzwoń pod numer alarmowy i poproś o karetkę. Warto pamiętać, że czas ma tu ogromne znaczenie – każda minuta zwłoki zwiększa ryzyko poważnych powikłań zdrowotnych, takich jak paraliż czy nawet śmierć.

Do momentu przybycia karetki warto:

•zachować spokój i nie panikować,

•położyć osobę w pozycji półsiedzącej, aby nie pogarszać przepływu krwi,

•unikać podawania jedzenia, napojów oraz leków, które mogą zaszkodzić w przypadku udaru,

•obserwować oddech i tętno chorego.

Dlaczego wczesna reakcja jest tak ważna?

W przypadku udaru mówi się o tzw. „złotej godzinie” – czyli czasie, w którym szybka reakcja i interwencja medyczna mogą uratować życie i ograniczyć skutki udaru. W tej godzinie lekarze mają największe szanse na podanie leków trombolitycznych (rozpuszczających skrzepy), które mogą odwrócić skutki udaru i poprawić rokowania pacjenta.

Podsumowanie

Znajomość najwcześniejszych objawów udaru może być kluczowa dla uratowania zdrowia, a nawet życia osoby, która nagle go doświadcza. Objawy takie jak trudności z mówieniem, asymetria twarzy, drętwienie jednej strony ciała, zawroty głowy czy nagły ból głowy są sygnałami alarmowymi, których nie wolno bagatelizować. W przypadku ich wystąpienia należy niezwłocznie wezwać pomoc i zadbać o spokój chorego, aby do czasu przybycia lekarzy jego stan się nie pogorszył.