Związek nieformalny a podział majątku

Podział majątku po rozstaniu to temat, który najczęściej kojarzy się z rozwodem. Jednak co w sytuacji, gdy para była ze sobą przez wiele lat, żyła jak małżeństwo, wspólnie kupowała rzeczy, ale nigdy nie sformalizowała swojego związku? Czy w takim przypadku również można domagać się podziału majątku?

To pytanie dotyka coraz większej liczby osób, ponieważ coraz więcej par decyduje się na życie w związku nieformalnym. Czy polskie prawo przewiduje jakieś rozwiązania dla takich sytuacji?

Związek nieformalny a podział majątku

W Polsce związki nieformalne, czyli tzw. konkubinaty, nie są traktowane przez prawo tak samo jak małżeństwo. Nie istnieje coś takiego jak „wspólność majątkowa” w konkubinacie, co oznacza, że w razie rozstania nie obowiązują zasady dotyczące podziału majątku tak, jak ma to miejsce w przypadku rozwodu.

W małżeństwie, o ile nie podpisano intercyzy, wszystko, co zostało nabyte w trakcie jego trwania, jest wspólne. W przypadku konkubinatu każda ze stron zachowuje majątek, który kupiła na siebie, chyba że udowodni współwłasność.

Kto jest właścicielem wspólnie kupionych rzeczy?

Główną zasadą w przypadku konkubinatu jest to, że właścicielem rzeczy jest ten, na kogo jest ona formalnie zapisana. Jeśli np. samochód został kupiony na jednego z partnerów, to po rozstaniu formalnie należy on do tej osoby, nawet jeśli druga strona również partycypowała w jego zakupie.

Podobnie wygląda sytuacja z mieszkaniem. Jeśli nieruchomość została kupiona na jednego z partnerów, druga strona formalnie nie ma do niej żadnych praw, nawet jeśli przez lata dokładała się do kredytu czy remontów.

Jedynym sposobem na dochodzenie swoich praw jest udowodnienie przed sądem, że środki na zakup danej rzeczy pochodziły wspólnie lub że druga osoba powinna zwrócić część kosztów. Jednak w praktyce nie jest to proste.

Czy można domagać się zwrotu pieniędzy?

W przypadku konkubinatu istnieje możliwość dochodzenia roszczeń finansowych, jeśli jedna ze stron wniosła duży wkład w majątek drugiej osoby. Można to zrobić na kilka sposobów:

•Roszczenie z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia – jeśli jedna ze stron czerpała korzyści finansowe z majątku drugiej, można domagać się zwrotu środków.

•Roszczenie o zwrot nakładów – jeśli jedna ze stron inwestowała pieniądze w nieruchomość należącą do drugiej osoby (np. remonty, spłata kredytu), może żądać zwrotu tych nakładów.

•Umowa partnerska – jeśli partnerzy zawarli między sobą pisemną umowę regulującą kwestie finansowe, sąd może wziąć ją pod uwagę przy podziale.

Wspólny kredyt – kto go spłaca po rozstaniu?

Szczególnie problematyczna jest sytuacja, gdy para wzięła wspólnie kredyt na mieszkanie, ale tylko jedna osoba jest jego właścicielem. W takim przypadku bank nie interesuje się tym, kto faktycznie korzysta z nieruchomości – kredyt muszą spłacać obie osoby, jeśli zostały wpisane jako współkredytobiorcy.

Po rozstaniu mogą pojawić się konflikty – co zrobić, jeśli jedna ze stron wyprowadza się, ale nadal musi spłacać kredyt? W praktyce często kończy się to sprzedażą mieszkania i podziałem środków, jednak bez formalnych zapisów może to być trudne.

Jak zabezpieczyć swoje interesy w związku nieformalnym?

Choć w Polsce prawo nie chroni konkubinatów tak jak małżeństw, można podjąć kilka kroków, aby uniknąć problemów w przyszłości:

•Spisanie umowy partnerskiej – choć nie jest to popularna praktyka, taka umowa może określić podział kosztów i przyszłe rozliczenia w razie rozstania.

•Współwłasność – jeśli para kupuje mieszkanie, warto wpisać obie osoby jako współwłaścicieli, co zapobiegnie problemom w przyszłości.

•Zachowanie dowodów wpłat – jeśli ktoś dokłada się do kredytu, warto mieć dowody na przelewy, które mogą być pomocne w ewentualnym dochodzeniu swoich praw.

W przeciwieństwie do małżeństw, związki nieformalne nie mają z góry określonych zasad podziału majątku. Wszystko zależy od tego, jak partnerzy zarządzali swoimi finansami i czy mają dowody na swoje roszczenia.

Jeśli para nie miała wspólności majątkowej, każda ze stron formalnie zachowuje swoje dobra. W sytuacji, gdy jedna osoba wniosła duży wkład w majątek drugiej, może próbować dochodzić zwrotu środków, ale wymaga to udowodnienia przed sądem.

Najlepszym rozwiązaniem dla osób żyjących w konkubinacie jest wcześniejsze zabezpieczenie swoich interesów, np. poprzez współwłasność nieruchomości lub umowy partnerskie. Dzięki temu można uniknąć przykrych niespodzianek w razie rozstania.