W domu aniołek, w szkole prawdziwy rozrabiaka. Psycholożka wyjaśnia, jak radzić sobie z trudnym zachowaniem dziecka

Kiedy dziecko zaczyna zachowywać się w nietypowy sposób, szczególnie w przedszkolu czy szkole, rodzice często czują się bezradni. Nagłe zmiany w postawie malucha mogą mieć wiele źródeł, dlatego kluczowe jest dokładne przyjrzenie się sytuacji i odnalezienie prawdziwej przyczyny problemu.

Z takim właśnie wyzwaniem zmierzyła się jedna z czytelniczek portalu parents.com. Kobieta zgłosiła się po poradę do ekspertki, ponieważ zauważyła, że zachowanie jej pięcioletniej córki uległo niepokojącej przemianie. W domu dziewczynka była wzorem posłuszeństwa i spokoju, natomiast z przedszkola zaczęły docierać informacje o coraz częstszych problemach wychowawczych.

• CZYTAJ: Kiedy najlepiej ubezpieczyć mieszkanie lub dom? Podpowiadamy

Malutka nie tylko ignorowała polecenia wychowawców, ale i dobierała sobie towarzystwo równie buntowniczych kolegów. W grupie dopuszczała się różnych wybryków, takich jak zrywanie prac plastycznych innych dzieci ze ścian. Kary, które spotykały ją za niewłaściwe zachowanie, nie robiły na niej większego wrażenia – wręcz przeciwnie, dziewczynka uznawała je za zabawne. Jej matka podkreślała, że w domu podobne sytuacje nie miały wcześniej miejsca.

Rodzice pięciolatki są po rozwodzie, a dziecko spędza czas naprzemiennie u mamy i taty, którzy zamieszkują oddzielne domy. Ostatnio doszło także do zmian w życiu ojca – związał się z kobietą wychowującą własną córkę. W konsekwencji pięciolatka zyskała “nową siostrę”, co znacząco wpłynęło na dynamikę relacji rodzinnych.

Nowa rzeczywistość patchworkowa: wyzwanie dla najmłodszych

Dr Emily Edlynn, psycholożka dziecięca oraz ekspertka portalu parents.com, zwróciła uwagę na ogromne znaczenie, jakie ma zmiana struktury rodziny dla emocji dziecka. Pojawienie się nowego rodzeństwa może wywołać szereg uczuć, z którymi pięciolatka nie potrafi sobie samodzielnie poradzić.

• CZYTAJ: W jakim wieku jesteśmy najmniej szczęśliwi? Naukowcy już znają odpowiedź

W rodzinie patchworkowej dziecko często odczuwa, że jego pozycja jest zagrożona, a uwaga rodziców musi być dzielona na większą liczbę dzieci. W domu dziecko potrafi tłumić emocje, próbując dostosować się do nowej sytuacji, jednak w przedszkolu – gdzie czuje się mniej związane emocjonalnie – znajduje ujście dla swojej frustracji.

Aby pomóc maluchowi, dr Edlynn zaleca:

•poświęcanie większej ilości czasu na indywidualne rozmowy i zabawy z dzieckiem,

•pozwalanie mu na wyrażanie różnych emocji, nawet tych trudnych, takich jak zazdrość,

•uczenie dziecka rozpoznawania i nazywania emocji, co pozwala na skuteczniejsze rozładowanie napięcia.

Bunt nie musi być zły: uczmy dzieci, jak kwestionować zasady z szacunkiem

Specjalistka przeanalizowała także zachowanie dziewczynki w przedszkolu, podkreślając, że bunt wobec zasad nie zawsze jest czymś negatywnym. Dzieci, które mają odwagę kwestionować reguły, mogą w przyszłości stać się samodzielnymi, pewnymi siebie dorosłymi. Kluczowe jednak jest to, aby nauczyć je wyrażania swojego zdania w sposób pełen szacunku, a nie przez ignorowanie poleceń czy lekceważenie wychowawców.

Dr Edlynn radzi rodzicom, aby próbowali dowiedzieć się, w jakich dokładnie sytuacjach dziecko zachowuje się nieodpowiednio. Przeprowadzenie „małego śledztwa” – rozmowy z dzieckiem, nauczycielami i obserwacja jego zachowań – może pomóc zidentyfikować źródła problemów. Znając przyczyny, dużo łatwiej jest podjąć odpowiednie działania naprawcze.

• CZYTAJ: Kawa a ryzyko raka szyjki macicy – czy każda filiżanka ma znaczenie?

Warto też mieć świadomość, że dziecko może buntować się z powodu znudzenia. Jeśli zajęcia nie są dla niego wystarczająco ciekawe lub poziom nauczania jest za niski w stosunku do jego możliwości, może zacząć rozrabiać po prostu z braku zajęcia. Z kolei, gdy program jest zbyt trudny i dziecko czuje się przytłoczone, może reagować agresją lub wycofaniem, co bywa błędnie interpretowane jako przejaw złej woli.

Adaptacja do nowego środowiska – kolejny potencjalny czynnik

Jeżeli dziecko niedawno zmieniło przedszkole lub grupę, konieczność odnalezienia się w nowym środowisku może być poważnym wyzwaniem. Nowe zasady, nowe twarze i nowe układy społeczne to dla malucha prawdziwa rewolucja.

Tradycyjne metody dyscyplinowania, takie jak karanie, w takich przypadkach przynoszą więcej szkody niż pożytku. Zamiast wzmacniać pozytywne zachowania, często prowadzą do eskalacji problemów. Dlatego tak ważne jest, aby wychowawcy i rodzice współpracowali w kierunku budowania pozytywnych wzorców poprzez pochwały i konstruktywne wskazówki, a nie przez system kar i nagan.

Kiedy bunt dziecka trwa długo lub nasila się mimo prób rozmów i zmiany metod wychowawczych, warto rozważyć konsultację ze specjalistą. Pomoc psychologa dziecięcego może okazać się kluczowa, by skutecznie rozwiązać problem i pomóc dziecku odnaleźć się w trudnej dla niego rzeczywistości.

Grupa rówieśnicza: siła, której nie można lekceważyć

Dr Edlynn zwróciła także uwagę na wpływ grupy rówieśniczej na zachowanie dzieci. Jeśli maluch zaczyna przebywać w towarzystwie innych dzieci, które często łamią zasady, może z czasem zacząć naśladować ich zachowania. Przynależność do grupy jest dla dziecka bardzo ważna – potrzeba akceptacji i bycia częścią społeczności bywa silniejsza niż chęć podporządkowania się dorosłym.

• CZYTAJ: Czy botox zupełnie unieruchamia mięśnie? Specjalistka jasno odpowiada!

Z tego powodu warto rozmawiać z dzieckiem nie tylko o jego własnych emocjach, ale i o wyborze przyjaciół oraz o konsekwencjach, jakie mogą wynikać z przebywania w nieodpowiednim towarzystwie.

Emocje jako klucz do zrozumienia buntu

Ekspertka portalu parents.com podkreśla, że za większością problematycznych zachowań dzieci stoją niewyrażone emocje. Często to właśnie trudności w ich przeżywaniu i komunikowaniu są powodem, dla którego dziecko się buntuje. Zamiast kar, groźby i nakazywania “bycia grzecznym”, warto postawić na rozmowę, wsparcie i cierpliwość.

Jeśli rodzice czują, że nie radzą sobie z sytuacją, nie powinni się wahać i skonsultować sprawy ze specjalistą. Czasami jedna wizyta u psychologa dziecięcego wystarczy, by spojrzeć na sytuację z innej perspektywy i dobrać odpowiednie narzędzia do pracy z dzieckiem. Wspieranie emocjonalnego rozwoju malucha zawsze przynosi lepsze efekty niż systemowe karanie – to inwestycja w jego przyszłość i zdrowie psychiczne.