Choć nie należy do chorób śmiertelnych, tężyczka potrafi znacząco obniżyć jakość życia. Jej objawy bywają mylące, często przypominają symptomy nerwicy, chorób serca czy zaburzeń lękowych. Mrowienie, kołatanie serca, skurcze mięśni – to tylko niektóre z sygnałów, które mogą wskazywać na tę chorobę. Niestety, wielu pacjentów przez długi czas nie zdaje sobie sprawy, że ich dolegliwości mają podłoże neurologiczno-elektrolitowe.
Co wywołuje tężyczkę?
Podstawową przyczyną tężyczki są zaburzenia równowagi elektrolitowej. Najczęściej chodzi o niedobór wapnia, magnezu lub potasu. Czasem winowajcą jest nieprawidłowe działanie parathormonu – hormonu regulującego poziom wapnia we krwi. W efekcie dochodzi do nadmiernej pobudliwości nerwowo-mięśniowej, która objawia się skurczami, drżeniem mięśni i parestezjami, czyli nieprzyjemnym mrowieniem.
Tężyczka może wystąpić u każdego, niezależnie od wieku czy płci, choć najczęściej diagnozowana jest u młodych, aktywnych zawodowo kobiet. Często pojawia się po operacjach tarczycy, w przebiegu chorób autoimmunologicznych, przy niedoborach witaminy D, a także w wyniku stresu i hiperwentylacji.
Dwa oblicza tężyczki – jawna i utajona
Wyróżnia się dwa główne typy tej choroby: tężyczkę jawną i utajoną. Każda z nich ma inny przebieg i wymaga odmiennego podejścia diagnostycznego.
Tężyczka jawna – objawy trudne do przeoczenia
Jawna postać tężyczki charakteryzuje się wyraźnymi, często bolesnymi skurczami mięśni. Napad zaczyna się zazwyczaj od mrowienia w opuszkach palców rąk i wokół ust. Następnie pojawiają się skurcze mięśni dłoni, przedramion, twarzy, klatki piersiowej i nóg. Dłonie przybierają charakterystyczny kształt – tzw. „ręka położnika”, a usta mogą wyglądać jak „usta karpia”.
Towarzyszące objawy to silny lęk, światłowstręt, podwójne widzenie, a w cięższych przypadkach – skurcz mięśni głośni, który może prowadzić do duszności, a nawet utraty przytomności z drgawkami. Choć takie epizody są rzadkie, wymagają natychmiastowej interwencji medycznej.
Tężyczka utajona – trudna do rozpoznania
Z kolei utajona forma tężyczki, znana również jako spazmofilia, jest znacznie bardziej podstępna. Objawy są mniej wyraźne, często przewlekłe i niespecyficzne. Pacjenci skarżą się na zmęczenie, drażliwość, problemy ze snem, uczucie niepokoju, a także ataki paniki. Mogą występować epizody mrowienia, drżenia rąk, mimowolne skurcze mięśni, a nawet zaburzenia pamięci i koncentracji.
Co ciekawe, tężyczka utajona może występować nawet przy prawidłowym poziomie wapnia we krwi. W takich przypadkach przyczyną jest najczęściej niedobór magnezu lub potasu, a także zasadowica oddechowa spowodowana hiperwentylacją.
Atak tężyczki – jak go rozpoznać?
Napad tężyczki jawnej jest zazwyczaj łatwy do zidentyfikowania. Mrowienie, skurcze mięśni, uczucie duszności, lęk – to objawy, które pojawiają się nagle i mają charakterystyczny przebieg. W przypadku utajonej tężyczki, atak może być mniej spektakularny, ale równie uciążliwy. Objawy mogą obejmować kołatanie serca, uczucie gorąca, drętwienie ciała, a także silny lęk i duszność.
W obu przypadkach ważne jest, by nie ignorować sygnałów wysyłanych przez organizm. Jeśli objawy się powtarzają, warto skonsultować się z lekarzem i wykonać odpowiednie badania.
Diagnostyka – jak potwierdzić tężyczkę?
Rozpoznanie tężyczki wymaga dokładnego wywiadu medycznego oraz badań laboratoryjnych. Kluczowe jest oznaczenie poziomu wapnia, magnezu i potasu we krwi. W przypadku podejrzenia spazmofilii wykonuje się tzw. próbę tężyczkową – badanie elektromiograficzne (EMG), które pozwala ocenić pobudliwość nerwowo-mięśniową.
Dodatkowo stosuje się testy neurologiczne, takie jak objaw Chvostka (skurcz mięśni twarzy po uderzeniu w nerw twarzowy) czy objaw Trousseau (skurcz dłoni po założeniu opaski uciskowej). W diagnostyce pomocne mogą być także badania EKG, EEG oraz echokardiografia.
Leczenie – jak radzić sobie z tężyczką?
Terapia zależy od rodzaju i przyczyny choroby. W przypadku tężyczki jawnej stosuje się preparaty wapnia, magnezu oraz witaminę D. Celem jest przywrócenie równowagi elektrolitowej i zapobieganie kolejnym napadom. W ciężkich przypadkach konieczne może być dożylne podanie wapnia.
Leczenie tężyczki utajonej opiera się głównie na suplementacji magnezu i witaminy B6. Ważne jest również unikanie substancji wypłukujących elektrolity z organizmu, takich jak alkohol czy niektóre leki. W przypadku objawów związanych ze stresem, pomocna może być psychoterapia oraz techniki relaksacyjne.
Tężyczka a nerwica – jak je odróżnić?
Objawy tężyczki, zwłaszcza utajonej, często przypominają symptomy nerwicy. Lęk, kołatanie serca, uczucie duszności – to dolegliwości wspólne dla obu schorzeń. Różnica polega na przyczynie – tężyczka wynika z zaburzeń elektrolitowych, natomiast nerwica ma podłoże psychiczne.
Dlatego tak ważna jest dokładna diagnostyka. Jeśli objawy utrzymują się mimo leczenia psychiatrycznego, warto rozważyć badania w kierunku tężyczki. Wczesne wykrycie choroby pozwala na skuteczne leczenie i poprawę jakości życia.
Nie ignoruj sygnałów ciała
Tężyczka, choć często niedoceniana, może znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie. Objawy bywają mylące, dlatego warto znać charakterystyczne symptomy i wiedzieć, kiedy zgłosić się do lekarza. Zarówno jawna, jak i utajona postać choroby wymagają odpowiedniego leczenia i wsparcia.
Jeśli zauważasz u siebie mrowienie, skurcze mięśni, uczucie lęku czy przewlekłe zmęczenie – nie bagatelizuj tych objawów. Tężyczka może być przyczyną, której wcześniej nie brałeś pod uwagę. Odpowiednia diagnoza i terapia mogą przywrócić komfort życia i zapobiec poważniejszym komplikacjom.
Więcej informacji
Więcej informacji
Więcej informacji
Reklama
