Jakim stylem przywiązania się kierujesz? Bezpieczny, lękowy czy unikowy?

Styl przywiązania to jedno z kluczowych zagadnień w psychologii relacji. Określa on sposób, w jaki ludzie tworzą i utrzymują więzi z innymi osobami, zwłaszcza w bliskich związkach. Teoria przywiązania, opracowana przez Johna Bowlby’ego, opiera się na założeniu, że pierwsze doświadczenia dziecka z opiekunami kształtują wzorce, które towarzyszą mu przez całe życie i wpływają na to, jak radzi sobie w relacjach interpersonalnych.

Wyróżnia się kilka podstawowych stylów przywiązania, które determinują, jak ludzie reagują na bliskość, niezależność oraz potencjalne trudności w relacjach. Każdy z nich ma swoje specyficzne cechy i może w różnym stopniu wpływać na sposób budowania więzi z innymi.

Bezpieczny styl przywiązania – komfort w bliskości i niezależności

Osoby, które rozwijają bezpieczny styl przywiązania, potrafią z łatwością balansować między bliskością emocjonalną a niezależnością. W dzieciństwie zazwyczaj miały opiekunów, którzy byli dostępni, troskliwi i wrażliwi na ich potrzeby. Dzięki temu nauczyły się, że relacje z innymi mogą być źródłem wsparcia, bezpieczeństwa i zaufania.

• CZYTAJ: Po co żyjesz, skoro nie masz dzieci? Słyszałaś kiedyś takie pytanie? Czy dziecko to przymus?

W dorosłości osoby z bezpiecznym stylem przywiązania łatwo wchodzą w bliskie relacje, potrafią wyrażać swoje emocje i nie boją się angażować. Są stabilne emocjonalnie, otwarte na potrzeby partnera i umieją zarówno dawać, jak i przyjmować wsparcie. W relacjach rzadko popadają w skrajności – ani nie uzależniają się od drugiej osoby, ani nie odczuwają potrzeby unikania bliskości.

Lękowy styl przywiązania – strach przed odrzuceniem

Osoby o lękowym stylu przywiązania mają silną potrzebę bliskości, jednak towarzyszy im nieustanny lęk przed odrzuceniem lub opuszczeniem. Ich dzieciństwo często było pełne niepewności – opiekunowie byli nieprzewidywalni, raz reagowali na potrzeby dziecka, a innym razem je ignorowali. Takie doświadczenia sprawiają, że w dorosłości osoby te mogą mieć trudności z poczuciem własnej wartości oraz zbudowaniem stabilnych relacji.

Dorosłe osoby z lękowym stylem przywiązania często wykazują skłonność do zazdrości, niepewności i nadmiernego analizowania zachowań partnera. Mogą bać się utraty bliskiej osoby, co prowadzi do kontrolujących lub nadmiernie wymagających zachowań. Z jednej strony pragną bliskości, a z drugiej ich strach przed odrzuceniem sprawia, że mogą doświadczać emocjonalnych wzlotów i upadków w relacjach.

Unikowy styl przywiązania – dystans i pragnienie niezależności

Osoby z unikowym stylem przywiązania niechętnie angażują się w bliskie relacje i preferują niezależność. Ich dzieciństwo często wiązało się z doświadczeniem emocjonalnego dystansu ze strony opiekunów – ich potrzeby były pomijane lub bagatelizowane, dlatego nauczyły się polegać przede wszystkim na sobie.

• CZYTAJ: Marta „Martaunbeso” Kłósek: „Uśmiech tworzy stylizację”

W dorosłym życiu mogą unikać bliskości emocjonalnej i mieć trudności z wyrażaniem uczuć. Często niechętnie angażują się w poważne relacje lub starają się je kontrolować, aby uniknąć emocjonalnej zależności. Mogą mieć także skłonność do racjonalizowania swoich uczuć i odcinania się od emocji, by nie dopuścić do sytuacji, w której mogłyby zostać zranione.

Zdezorganizowany styl przywiązania – mieszanka lęku i unikania

Zdezorganizowany styl przywiązania charakteryzuje się chaotycznym podejściem do relacji – osoba z jednej strony pragnie bliskości, a z drugiej obawia się jej. Ten wzorzec często rozwija się u dzieci, których opiekunowie byli jednocześnie źródłem troski i strachu. Może to wynikać z doświadczeń przemocy, zaniedbania lub innych traumatycznych wydarzeń.

W dorosłości osoby o zdezorganizowanym stylu przywiązania mogą wykazywać sprzeczne zachowania w relacjach – od skrajnej potrzeby bliskości po nagłe unikanie kontaktu. Mogą mieć trudności z regulowaniem emocji, a ich związki bywają pełne napięć i niepewności.

Czy styl przywiązania można zmienić?

Chociaż styl przywiązania kształtuje się we wczesnym dzieciństwie, nie jest czymś niezmiennym. Dzięki samoświadomości, pracy nad sobą i terapii można zmienić swoje wzorce relacyjne na bardziej zdrowe i bezpieczne.

Pierwszym krokiem jest zrozumienie, jaki styl przywiązania dominuje w naszym życiu i jakie są jego konsekwencje dla naszych relacji. Warto zastanowić się, w jaki sposób nasze doświadczenia z dzieciństwa wpływają na nasze obecne zachowania i przekonania dotyczące bliskości.

Terapia, zwłaszcza terapia skoncentrowana na relacjach, może pomóc w przepracowaniu trudnych doświadczeń i nauczeniu się nowych wzorców budowania relacji. Kluczowe jest także zdobywanie doświadczeń, które pozwalają na stopniowe budowanie większego poczucia bezpieczeństwa w relacjach.

• CZYTAJ: Zakochałam się w brzydalu i się go wstydzę!

Styl przywiązania odgrywa istotną rolę w naszym życiu i relacjach. Może wpływać na to, jak radzimy sobie z bliskością, jak reagujemy na trudności w związku i jakie mamy oczekiwania wobec partnera.

Osoby o bezpiecznym stylu przywiązania cieszą się stabilnymi relacjami, natomiast ci, którzy wykazują lękowy, unikowy lub zdezorganizowany styl przywiązania, mogą doświadczać trudności w budowaniu zdrowych więzi.

Choć nasz styl przywiązania jest kształtowany w dzieciństwie, nie oznacza to, że jesteśmy na niego skazani na zawsze. Praca nad sobą, samoświadomość i odpowiednie wsparcie mogą pomóc w przekształceniu niekorzystnych wzorców i budowaniu zdrowszych, bardziej satysfakcjonujących relacji.