Współczesne społeczeństwo przechodzi poważne przemiany, a jednym z najbardziej widocznych trendów jest malejąca chęć młodych Polaków do zakładania rodziny i posiadania potomstwa. Badania przeprowadzone w ramach Ogólnopolskiego Panelu Badawczego Ariadna pokazują, że ponad połowa respondentów nie zdecydowałaby się na dziecko, nawet gdyby ich sytuacja materialna uległa znacznej poprawie. Ten wynik prowokuje do refleksji nad tym, co obecnie kształtuje nasze wybory życiowe i jakie bariery stoją na drodze do rodzicielstwa.
Wśród różnych grup wiekowych zauważalne są wyraźne różnice. Osoby z pokolenia baby boomers, urodzone przed 1965 rokiem, w 70% traktują rodzinę jako jeden z głównych życiowych celów. Dla porównania, w generacji Z (ludzie urodzeni między 1995 a 2012 rokiem) odsetek ten spada do 45%. To znacząca różnica, która wskazuje, że dla młodszych pokoleń rodzinne wartości ustępują miejsca innym priorytetom.
Materializm kontra rodzina – co wybierają młodzi?
Wyniki badania pokazują także, że młodzi częściej koncentrują się na kwestiach materialnych i osobistych ambicjach niż na tradycyjnym modelu życia z rodziną. Aż 35% przedstawicieli pokolenia Z przyznaje, że chce zgromadzić jak największy majątek, a 30% stawia na rozwój zawodowy. Te dane odzwierciedlają rosnącą potrzebę stabilizacji ekonomicznej oraz samorealizacji, które coraz częściej stają się celem nadrzędnym.
Wielu młodych tłumaczy swoją niechęć do posiadania dzieci trudnościami materialnymi. Złe warunki mieszkaniowe wskazało aż 32% respondentów, niestabilne zatrudnienie – 31%, a kolejne 31% wymieniało ogólnie trudną sytuację finansową jako główną przeszkodę. To właśnie kwestie ekonomiczne wydają się największym hamulcem na drodze do rodzicielstwa.
Brak stabilizacji i obawy przed zmianą stylu życia
Prof. Dominika Maison z Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego, inicjatorka badania, podkreśla, że powody odrzucenia decyzji o dziecku są nie tylko materialne, ale także psychologiczne. Zauważa, że oprócz warunków bytowych znaczący wpływ mają również motywy egocentryczne i hedonistyczne, takie jak odkładanie macierzyństwa na później czy obawa przed zmianą dotychczasowego trybu życia.
Oznacza to, że współczesne pokolenie coraz bardziej ceni sobie komfort i swobodę osobistą, co z kolei może tłumaczyć, dlaczego tradycyjne role rodzinne nie są już tak chętnie przyjmowane. Wiele osób chce najpierw osiągnąć życiową stabilizację, spełnić własne marzenia i zadbać o rozwój zawodowy, zanim pomyślą o powiększeniu rodziny.
Co mogłoby przekonać do dziecka?
Ciekawym aspektem badania było pytanie, co mogłoby skłonić osoby bezdzietne do posiadania pierwszego dziecka, a tych już mających potomstwo – do powiększenia rodziny. Okazało się, że dla aż połowy respondentów nie istnieje żaden czynnik, który zmieniłby ich decyzję.
Pozostała część wskazała jednak na konkretne warunki, które mogłyby wpłynąć na zmianę podejścia. 17% osób uważa, że poprawa sytuacji finansowej byłaby kluczowa, 15% wskazało na większą stabilność zatrudnienia, a 12% na lepsze warunki mieszkaniowe. Nie bez znaczenia okazała się też ogólna stabilizacja życiowa, którą za niezbędną do rodzicielstwa uważało 9% badanych.
Nie tylko aspekty materialne mają znaczenie. 6% ankietowanych zwróciło uwagę na potrzebę większego wsparcia ze strony partnera. Ten czynnik był szczególnie ważny dla kobiet oraz osób, które jeszcze nie mają dzieci. Wsparcie emocjonalne i partnerstwo w wychowywaniu potomstwa okazują się więc równie istotne, co kwestie ekonomiczne.
Brak partnera – kolejny ważny powód bezdzietności
Interesujące jest także podejście osób, które nie mają dzieci. Dla nich główną przeszkodą jest często brak odpowiedniego partnera, a dopiero na dalszym miejscu pojawiają się problemy finansowe czy zawodowe. Ta obserwacja podkreśla znaczenie relacji międzyludzkich i emocjonalnego bezpieczeństwa jako fundamentów decyzji o posiadaniu potomstwa.
W dzisiejszym świecie, gdzie tempo życia jest szybkie, a relacje bywają powierzchowne, znalezienie stabilnego partnera bywa wyzwaniem. To z kolei wpływa na to, że młodzi ludzie odwlekają decyzję o dzieciach lub całkowicie ją odrzucają.
Co z tego wynika dla nas – kobiet?
Te badania powinny skłonić nas do refleksji nad zmianami, które zachodzą w polskim społeczeństwie i nad tym, jak wpływają one na życie kobiet. Z jednej strony mamy coraz większą świadomość i pragnienie samorealizacji, z drugiej – trudności materialne i społeczne, które ograniczają naturalne pragnienia rodzicielskie.
Dla kobiet oznacza to konieczność podejmowania trudnych wyborów, często pomiędzy karierą a rodziną. Obraz współczesnej kobiety jest więc wielowymiarowy i pełen wyzwań, ale też otwiera przestrzeń do szukania nowych rozwiązań i wsparcia.
Pojawiające się w badaniach dane jasno pokazują, że coraz więcej Polaków, zwłaszcza młodych, rezygnuje z rodzicielstwa lub odkłada je na później. Głównymi powodami są warunki materialne, brak stabilności zawodowej oraz motywy osobiste i życiowe.
Jednak nie można zapominać, że decyzje o posiadaniu dziecka są bardzo indywidualne i zależą od wielu czynników, także tych emocjonalnych. Wspieranie młodych ludzi w ich wyborach, tworzenie korzystniejszych warunków bytowych i zawodowych, a także budowanie silnych relacji partnerskich to kluczowe działania, które mogą zmienić obecne trendy i dać szansę na wzrost dzietności.
Zrozumienie tych mechanizmów to pierwszy krok, by wspólnie dbać o przyszłość i równowagę między życiem osobistym a społecznym.
Więcej informacji
Więcej informacji
Więcej informacji
